Vijf jaar na de aanleg van de Zandmotor zijn de resultaten van de eerste grote evaluatie bekend gemaakt. De resultaten zijn positief. Het project de Zandmotor is vijf jaar geleden gestart vanuit drie behoeften: behoefte aan extra zand om de kust te onderhouden, behoefte aan meer ruimte voor natuur en recreatiegebied en er was behoefte aan kennisontwikkeling voor kustbeleid. De resultaten laten zien dat in deze behoeften wordt voorzien en op sommige gebieden zelfs boven verwachting.
De levensduur van de Zandmotor was vooraf geschat op 20 jaar. In die periode zou het zand van de Zandmotor zich verspreiden over de Delflandse kust. Die levensduur wordt waarschijnlijk langer. Op dit moment voorziet de Zandmotor al meer dan 5 km kust van zand. In de eerste vier jaar is bijna 1 miljoen kuub zand verplaatst naar het zuiden, circa 1,5 miljoen kuub is verplaatst naar het noorden. De duinaangroei in het kustgebied van de Zandmotor verloopt minder snel dan verwacht. Dit heeft echter geen effect op de veiligheid van de kust. Een belangrijke reden voor de minder snelle groei is dat het zand zich over een relatief grote afstand moet verplaatsen naar de duinen.
Het aantal plantensoorten en het aantal groeiplaatsen in het gebied van Zandmotor neemt toe. Het betreft met name biestarwegras- en helmvegetaties. Dichtbij de waterlijn is een lint van laagblijvende plantjes ontstaan. In het duinmeer zelf groeien volop waterplanten. De eerste vijf jaar zijn vijftig vogelsoorten rond de Zandmotor waargenomen. De kokmeeuw komt verreweg het meest voor, net als stormmeeuwen, zilvermeeuwen, futen en aalscholvers. Ook meerdere typen steltlopers zoals de scholekster bezoeken de zandmotor. Rond de Zandmotor zijn er ook veel bodemdieren.
Bij de start van de Zandmotor was iedereen benieuwd naar de effecten op recreatie. Vijf jaar later is de variëteit in recreatie groter geworden. Op het strand tussen Ter Heijde en Kijkduin zijn minder badgasten: mensen die louter komen zonnen en zwemmen. Tegelijkertijd zijn er meer mensen die een dagje komen kijken naar de Zandmotor, meer bezoekers met een hond, meer kitesurfers en meer avondbezoekers. Ook zijn er volop buitenactiviteiten zoals paardrijden, vissen en hardlopen.
De Zandmotor past goed in de Nederlandse strategie om de kust te onderhouden met zand. Een andere geschikte locatie voor een zandmotor -naast de kust van Zuid Holland- is de kust van Noord Holland. Een zandmotor is een kosteneffectieve oplossing als de zandprijs laag is en het zand bijdraagt aan lange termijn kustonderhoud.
De Zandmotor heeft zich ontwikkeld tot een internationaal bekend innovatie-icoon en zorgt daadwerkelijk voor een bredere kustzone. Er is belangstelling vanuit het buitenland, onder andere vanuit Jamaica en Zweden. Inmiddels zijn er concrete plannen voor een Zandmotor bij Norfolk (Groot Brittannië).
De Zandmotor is een experiment over een periode van twintig jaar. Het gebied blijft zich uiteraard ontwikkelen. In 2021 volgt opnieuw een evaluatie. Dan krijgen we wellicht antwoord op vragen die nu nog niet goed beantwoord kunnen worden omdat de evaluatieperiode te kort is. Is een eenmalige grote zandtoevoeging zoals de Zandmotor bijvoorbeeld beter voor bodemdieren dan een regulier programma waarbij ongeveer elke vier jaar op eenzelfde plek zand wordt gestort om de kust te onderhouden? En, zeker zo interessant: is de Zandmotor goedkoper dan de reguliere zandstortingen?