Tien dorpsvertegenwoordigers in Demak (Noord Java) hebben gisteren contracten getekend om actief bij te dragen aan mangroveherstelwerkzaamheden. Indonesië en Nederland werken hier samen om de ernstige afkalving van de kust te stoppen. Tijdens de bijeenkomst op hoog niveau klonk vanuit het Consortium Building with Nature Indonesië tegelijkertijd een waarschuwing over de geconstateerde snelle bodemdaling in dit gebied. Het prille kustherstel dreigt hierdoor weer verloren te gaan.
Tijdens het evenement overhandigde de Nederlandse ambassade in Indonesië samen met de gouverneur van Centraal Java de tien contracten aan de dorpen. De ondertekening is een belangrijke stap om de inzet door de dorpelingen van het gebied vast te leggen. Ze helpen actief mee met de bouw van sediment vangende bamboevlechtwerk waarachter land wordt teruggewonnen waarop mangroven zich kunnen herstellen.
Dit betekent soms dat garnalenboeren hun aan de kust gevestigde visvijvers moeten opgeven. In ruil ondersteunt het project ze in de aanleg van innovatieve mangrove-vriendelijke visvijvers elders of het vinden van alternatief levensonderhoud. “Ik keek erg uit naar dit moment in het besef dat onze gemeenschap hard en ook samen moet werken om onze kust te beschermen”, aldus Musthofa, de voorzitter van Wedung Community Group, een van de ondertekenaars van het contract.
Het publiek-private consortium ‘Building with Nature Indonesië’ heeft de afgelopen jaren positieve vooruitgang geboekt met maatregelen om het herstel van mangroven mogelijk te maken. Zo zagen de partners in de aangetaste stukken van het 20 kilometer lange projectgebied weer sediment terugkomen en jonge mangroven groeien.
De partners waarschuwen nu echter voor de snelle bodemdaling die ze op verschillende locaties hebben gezien. Eerste observaties laten inklinking van wel 8 centimeter per jaar zien. Dit weegt naar alle waarschijnlijkheid niet op tegen de sedimentgroei. Het zinken van de kust in Demak moet daarom dringend worden onderzocht om alle feiten op tafel te krijgen.
Bregje van Wesenbeeck, van consortiumpartner en kennisinstituut Deltares, hoorde tijdens een veldbezoek van dorpelingen dat zij hun vloer om de drie jaar met 40 cm verhogen. “Mangroves groeien pas op een bodem als die boven de gemiddelde zeespiegel ligt. Met behulp van sediment doorlatende structuren hebben wij binnen een jaar veel sediment vast gehouden en zien we vestiging van de eerste mangrovebomen. Echter, afgelopen jaar lijkt de hoogte van de bodem weer minder geworden, waardoor jonge mangroves weer verdwijnen. Onze vrees is nu dat de doorlaatbare bamboe structuren ook onder de zeespiegel zullen verdwijnen. De bodemdaling in een landelijk gebied als dit blijkt toch een stuk groter dan we eerder dachten”. Uiteraard onderzoekt Deltares ook hoe groot het effect van getijden en weersomstandigheden is op de sediment en mangrove dynamiek van de kustlijn.
Alle partners zijn het overigens eens dat het een gezamenlijke verantwoordelijkheid is om de bodemdaling aan te pakken. Grondwateronttrekking is in veel gebieden wereldwijd oorzaak van bodemdaling en wil je hierover geïnformeerde beslissingen nemen dan kan dit alleen door het in kaart brengen van waterbehoeftes, waterbeschikbaarheid, waterveiligheid en hierover in dialoog gaan. Het vraagt uiteindelijk om een integraal waterbeheerplan.
Het Building with Nature Indonesië Consortium onderzoekt momenteel de mogelijkheden om over te schakelen naar het gebruik van oppervlaktewater en daarmee het gebruik van grondwater enorm te verminderen. De eerste stap is om de waterbehoefte beter in kaart te brengen, volgens Deltares, dat een eerste voorlopige analyse van het beschikbare water in de rivieren van Demak presenteerde.
Downloads
Meer informatie
Het Building with Nature Indonesië programma is een samenwerking tussen het Indonesische Ministerie van Marine Affairs and Fisheries (MMAF) en het Ministerie van Public Work and Housing (PU) en het Ecoshape Consortium. Wetlands International coördineert het initiatief in samenwerking met Witteveen+Bos, Deltares, Blue Forests, Wageningen University & Research, UNESCO-IHE, de Diponegoro University, Von Lieberman en de lokale overheid van de provincie Midden-Java en Demak District.