De gemeente Delfzijl staat voor een aantal uitdagingen. De hoogwaterveiligheid staat onder druk door de stijgende zeespiegel. De ecologische kwaliteit van de kust gaat achteruit door een sliboverschot in het Eems Dollard estuarium. Tegelijk wil de gemeente de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad vergroten door haar maritieme karakter herstellen.
Hoe ga je deze uitdagingen aan en hoe maak je deze ambities waar? Op basis van een Building with Nature aanpak ontwikkelden EcoShape partners Royal Haskoning DHV, Arcadis, Wageningen Marine Research en Deltares een ecodynamische visie voor het kustgebied bij Delfzijl. Onderdeel van het plan zijn een strand, een kwelderpark en en kwelder. Doel van het ontwerp is te onderzoeken op welke manier kwelders kunnen worden aangelegd, ontworpen of hersteld. Om dit te onderzoeken een innovatief ontwerp en een monitoringsplan gemaakt.
De partijen werken al enige tijd aan de uitvoering van dit ‘Marconi’ project. De aanleg van het strand en het kwelderpark zijn dit jaar gestart. Momenteel legt de aannemer de laatste hand aan de kwelder, in november volgt de oplevering aan EcoShape. Dan begint het echte werk: gedurende 3 jaar monitoren de partners de kwelderontwikkeling, analyseren ze de morfologische en ecologische ontwikkeling en om deze vervolgens door te vertalen naar toekomstige wereldwijde toepassingsmogelijkheden.
De aanleg van de kwelder bleek al een hele uitdaging. Eerst is de zandige basis aangebracht. Vervolgens is er klei door de bovenste meter van dit zandige materiaal gemengd, om ervoor te zorgen dat de toplaag een sedimentsamenstelling heeft passend bij een kwelder. Dr. Petra Dankers, projectleider vanuit Royal Haskoning DHV, licht toe: ‘Ons onderzoek is gericht op het ontdekken van de mogelijkheden om een kwelder aan te leggen en om te onderzoeken welke sedimentsamenstelling geschikt is voor een goede vegetatieontwikkeling en een goede morfologische ontwikkeling. Daarom is er gekozen voor verschillende proefvakken waarbij 5%, 20% of 50% klei in de toplaag aanwezig is. De aanleg van een toplaag met een goed gemengd zand-klei mengsel, zoals dit in natuurlijke kwelders ook aanwezig is, bleek een lastig praktisch uitvoerbaar aspect tijdens de aanleg.’
De kwelder wordt buitendijks aangelegd. Het getij en de golven hebben vrij spel. Er kan daarom niet ‘zomaar’ slib op de zandige basis worden opgespoten, dit zou vrij snel wegspoelen. Daarnaast is het lastig om met groot materieel buitendijks op een net aangelegd zandtalud te werken. Daarom is kleigrond gebruikt in plaats van slib met een zeer hoog watergehalte. De kleigrond wordt met vrachtwagens op het zandtalud gestort en vervolgens door het zandige materiaal geploegd met een diepspitter. Na verschillende tests bleek dat met deze werkwijze de juiste kleipercentages behaald kunnen worden.
Het laatste kleimateriaal wordt momenteel nog aangebracht. Daarna worden rijshouten dammen geplaatst om het gebied enigszins luwte te bieden en kunnen we echt aan de slag. Monitoring zal deze winter beginnen, in eerste instantie vooral gericht op hoogteveranderingen, geulontwikkeling en erosie- en sedimentatieprocessen. In het voorjaar van 2019 zal er zeekraal worden geplant in enkele onderzoeksvakken. Dit zeekraal ligt momenteel al netjes droog te overwinteren in een schuur.
Benieuwd wat dit gaat opleveren? Wij in elk geval wel. Wij hopen volgende zomer hier mooie resultaten van te laten zien.