Ontwerp, aanleg & beheer
Opgedane kennis en ervaring (pilot Kleirijperij, Eems-Dollard):
- het opbrengen van slib voor een kleirijperij kan het best in één keer gebeuren, omdat bij twee keer opbrengen korstvorming de drainage belemmert. Hiervoor moeten de kades wel hoog genoeg zijn, aangezien het natte slib een relatief groot volume inneemt.
- het rijpen van 2 meter slib nam relatief veel tijd (ca. 3-4 jaar) in beslag. Het rijpen van 1 of meerdere dunnere lagen per jaar na elkaar heeft waarschijnlijk de voorkeur. De toegevoegde waarde van een extra laag bovenop een nog niet gerijpte laag is niet aangetoond. De ideale laagdikte verschilt per locatie en hangt o.a. af van de afwatering en het weer. De gerijpte lagen moeten afgegraven worden voordat een nieuwe laag wordt aangebracht (zie ook punt hiervoor);
- bij de aanleg van de kleirijperij moet goed gekeken worden naar het drainagesysteem. Hoogteligging en het voorkomen van verstopping van de leidingen zijn daarbij aandachtspunten;
- bij het inzaaien dienen soorten te worden gebruikt die passen bij het zoutgehalte van de bodem. Overweeg om zouttolerante soorten te zaaien of te wachten met inzaaien totdat het meeste zout is uitgespoeld;
- bij het ontwerp van de kleirijperij moet rekening gehouden worden met de bereikbaarheid door materieel, als het de wens is om dat in te zetten. Materieel kan niet verplaatst worden over de slappe sliblagen.
Leerpunt is om rekening te houden met het broedseizoen. Door bewerkingen in de zomerperiode uit te voeren en in de winter alleen de afwatering te regelen valt de de periode met de meest intensieve werkzaamheden samen met het broedseizoen. Een kleirijperij is dan in beginsel niet aantrekkelijk voor broedvogels. Het droogproces verloopt vanzelfsprekend wel sneller in de zomerperiode. Indien in het vroege voorjaar geen intensieve werkzaamheden worden uitgevoerd, zal de kleirijperij met rust moeten worden gelaten tijdens het broedseizoen.
Wanneer het materiaal wordt (afdoende) gerijpt is en wordt toegepast is met name het vochtgehalte (consistentie index) van groot belang voor de verwerking. Het monitoren van deze waarde voor het aanbrengen in de dijk, het verdichten in afdoende dunnen lagen zijn van belang om de juiste verdichting te behalen. Ervaring bij het onderzoek van naar de klei voor toepassing in de Brede Groene Dijk (Jolink, 2023) heeft geleerd dat mindere klei (klasse 3) met een goede uitvoering sterker is dan goede klei (klasse 1) met een slechte uitvoering.
Het beheer van een toegepaste klei uit een kleirijperij is verder niet wezenlijk anders dan het normale beheer van het een waterkering, bestaande uit een deklaag van grasbekleding met klei onderlaag. Zie hiervoor de handreiking grasbekledingen.