Ontwerp, aanleg & Beheer
In de leidraad Rivieren (2007) zijn veel handvatten gegeven voor het ontwerpen en beheren van waterbergingsgebieden, bedoeld om de waterstand te verlagen, en daarmee de hoogwaterbestendigheid van waterkeringen te verhogen, in combinatie met natuurlijke rivierontwikkeling.
Het effect van een retentiegebied of waterbergingsgebied is ook afhankelijk van het moment waarop de waterberging wordt ingezet. Deze is over het algemeen het meest effectief indien de waterberging wordt ingezet tijdens de hoogwaterpiek (zie Figuur 5.4). In de werkelijke wereld zijn de hoogte, breedte en timing van een hoogwaterpiek echter moeilijk exact te voorspellen. Onder specifieke omstandigheden lijkt een waterbergingsgebied dan erg effectief te zijn, maar bij licht afwijkende omstandigheden neemt de effectiviteit snel af. In sommige gevallen wordt daarom gekozen voor een regelbaar kunstwerk als inlaatwerk toe te passen (bijvoorbeeld hoogwatergeul Veessen-Wapenveld).
De capaciteit van het retentiegebied wordt bepaald door de oppervlakte van het gebied, de maaiveldhoogte en het verschil tussen de (grond)waterstand in het gebied en de hoogwaterstand in de rivier. Afgraven van een retentiegebied is over het algemeen niet aan de orde omdat dit vanwege het grote oppervlak hoge kosten met zich meebrengt. De minimaal benodigde capaciteit van het retentiegebied is af te leiden uit de gewenste waterstanddaling en de vorm van de (maatgevende) afvoergolf die moet worden afgetopt (bron: Leidraad Rivieren).
In het beheer van de retentiegebieden kunnen functies worden gecombineerd. In combinatie met hoogwatervluchtplaatsen voor dieren is agrarisch gebruik mogelijk, maar ook een inrichting als halfnatuurlijk of natuurlijk landschap is mogelijk. Het beheer en onderhoud dient hierop te worden afgestemd. Op moment er geen meestromende functie is van de retentie met de rivier maar enkel een waterbergende functie, is er weinig effect van vegetatie. Bij het combineren van retentie met een functie als nevengeul langs de rivier dient vegetatie actiever beheerd te worden en is het wenselijk het eindbeeld in de vegetatielegger van de rivier vast te leggen.