Pilot Kleirijperij en Brede Groene Dijk

In de Eems Dollard is te veel slib aanwezig. De waterkwaliteit is daardoor niet goed en de biodiversiteit neemt af. In de havens en vaargeulen verzamelt zich veel slib waardoor regelmatig baggerwerkzaamheden nodig zijn.

Aan de andere kant is er in het gebied behoefte aan klei om dijken mee te versterken en om landbouwgrond op te hogen. Door slib uit de Eems Dollard te halen en om te zetten in klei, ontstaat een win-win situatie: de waterkwaliteit verbetert en er komt klei voor dijkversterking en ophoging van landbouwgrond beschikbaar. In de toekomst zijn meer dijkversterkingen gepland langs de Eems-Dollardkust waarvoor klei nodig is.

Pilot

In de Pilot Kleirijperij onderzochten Rijkswaterstaat, de provincie Groningen, Groningen Seaports, waterschap Hunze en Aa’s, Het Groninger Landschap en EcoShape verschillende manieren om slib om te vormen tot klei. Onderzoekers van EcoShape voeren praktijkproeven uit om te kijken welke manier van rijpen het best werkt.

Clip: Kleirijperij Delfzijl
De kleirijperij bij Delfzijl is een pilot om van zout slib uit de Eems Dollard geschikte zoete dijkenklei te maken. De proef moest daarnaast na 3 jaar genoeg klei opleveren om de eerst 750 meter van de Brede Groene dijk langs de Eems Dollard te versterken. In deze clip zie je hoe dat werkt.

Aanpak

In 2018 is het slibdepot bij Delfzijl (Oterdum) gevuld met baggerslib uit het Havenkanaal bij Delfzijl. In 2019 is het tweede depot met slib afkomstig uit Polder Breebaart bij Termunten gevuld. In de Kleirijperij rijpt het slib tot klei door processen als ontwatering, ontzilting en oxidatie. De Kleirijperij heeft verschillende proefvakken, zodat we verschillende varianten van rijping kunnen testen. In 2022 is 750 meter Brede Groene Dijk aangelegd. EcoShape gaat dit stuk 3 jaar lang monitoren (tekst loopt door onder afbeelding).

Animatiefilm pilot Kleirijperij

Onderzoek

Onderzoek

De pilot Kleirijperij richtte zich op de volgende vragen:

  • Is het maken van klei op land een kosteneffectieve oplossing voor het sedimentprobleem?
  • Wat zijn de beste manieren om sediment uit het Eems Dollardgebied te winnen en efficiënt te laten rijpen?
  • Welke kleikwaliteit kan kleirijping opleveren?
  • Welke ecosysteemdiensten kan kleirijping opleveren?
  • Wat is de business case voor kleirijping?

De onderzoeksrapporten zijn onderaan deze pagina te downloaden.

Bij de monitoring van de Brede Groene Dijk ligt de focus op:

  • De ontwikkeling van de klei in de tijd
  • Scheurvorming en structuurvorming
  • Ontwikkeling van de grasbedekking op de dijk
  • Het functioneren van de afwatering in de dijk
  • Het noodzakelijke beheer en onderhoud

De resultaten worden gebruikt om het ontwerp van de totale dijkverbetering, die na 2025 gepland staat, te optimaliseren.

Verwachte resultaten

Waterschap Hunze en Aa’s heeft in 2022 70.000 m3 van de gerijpte klei gebruikt om 750 meter dijk te versterken in het proefproject ‘Brede Groene Dijk’. Dit is een dijk met een flauwe helling, bekleed met een relatief dikke laag klei en gras. EcoShape gaat deze proef drie jaar lang monitoren. De resultaten worden gebruikt om het ontwerp voor de totale dijkversterking te optimaliseren. Deze versterking is gepland na 2025.

Bij opschaling kan de hoeveelheid slib in de Eems-Dollard significant afnemen. De ambitie is om jaarlijks 1 miljoen ton slib te onttrekken aan de Eems-Dollard. Dit heeft een positief effect op de unieke ecologische waarde van het estuarium. De kennis over de rijping van baggerslib tot klei is ook elders in Nederland van grote waarde, bijvoorbeeld in de Westerschelde. Nederland kan als baggerland deze kennis internationaal toepassen; ook estuaria elders in de wereld hebben te kampen met slibproblematiek.

Contact

Pilot Kleirijperij
Jannes Boer
Projectmanager
[email protected]